Босанската пирамида, позната и како „Пирамида на сонцето“, е контроверзна археолошка локација во близина на градот Високо во Босна и Херцеговина. Откриена е во 2005 година, кога истражувачот и автор од БиХ, Семир Османагиќ, теоретизираше дека структурата, позната како Пирамида на Сонцето, не е само природна формација туку и најголема пирамида во светот, стара повеќе од 12.000 години.
Ова тврдење предизвика глобално внимание, но и големо противење во научната јавност. Османагиќ смета дека босанските пирамиди се најстарите во светот, изградени пред повеќе од 25.000 години и дека тие формираат комплекс од неколку пирамиди, меѓу кои се:
- Пирамида на сонцето (Височица) – според Османагиќ, тоа е главната и најголемата пирамида, висока околу 220 метри, што би ја направило поголема од Кеопсовата пирамида во Египет.
- Пирамида на Месечината
- Змејска пирамида
Османагиќ тврди дека пирамидите се поврзани со мрежа од тунели и дека поседуваат енергетски карактеристики, што довело до дополнителни теории за „енергетските полиња“ и лековитите својства на пирамидите.
Според Османагиќ, пирамидата била изградена од древна цивилизација која претходела на познатите историски општества, предизвикувајќи ги конвенционалните теории за човечката цивилизација и еволуција. Сепак, ниту една од овие теории не е научно докажана.
Научна критика
Повеќето археолози, геолози и историчари веруваат дека овие структури не се пирамиди, туку природни геолошки феномени. Според нив, ридовите во Високо имаат карактеристичен облик поради природните ерозивни процеси. Многу истражувања покажуваат дека карпите во областа се природни формации, а не вештачки структури.
Институциите како што е Европската асоцијација на археолози (ЕАА) отворено ги осудија овие тврдења, нарекувајќи ги псевдоархеологија. Многу научници се изјаснија дека истражувањата извршени на оваа локација немаат научна основа и дека работата на „ископувањето“ на пирамидите е штетна за вистинското археолошко наследство на областа.
Посета на туристи и алтернативни теории
И покрај критиките, босанските пирамиди станаа туристичка атракција. Многу посетители доаѓаат од различни делови на светот за да ја посетат локацијата, што го поттикна туризмот во Високо. Некои тврдат дека чувствуваат силно енергично присуство на пирамидите, а локацијата стана популарна меѓу љубителите на алтернативната наука и теориите за античките цивилизации.
Додека тврдењата за постоење на пирамиди во Босна и Херцеговина се многу популарни во алтернативните кругови и меѓу туристите, научната заедница ги смета за неосновани и погрешни. Без разлика, дебатата за босанските пирамиди продолжува, а локацијата го привлекува вниманието и интересот на јавноста ширум светот.